سابقه و هدف: حافظه شنیداری-کلامی با افزایش سن دچار ضعف عملکرد می شود. یکی از روش های پیشنهاد شده به منظور جبران این ضعف، استفاده از تحریک الکتریکی جریان مستقیم می باشد. در مطالعه حاضر تاثیر تحریک الکتریکی جریان مستقیم آندی بر عملکرد حافظه شنیداری-کلامی افراد سالمند سالم مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی که به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی شده یک سو کور انجام گرفت، 42 فرد سالمند سالم و فاقد مشکلات شناختی، در قالب دوگروه همتا آزمایشی و شاهد شرکت داشتند. تمامی افراد طی 10 جلسه تحریک الکتریکی را با شدت 2 میلی آمپر دریافت می کردند. به منظور ارزیابی وضعیت حافظه شنیداری-کلامی افراد مورد مطالعه، پیش از ارائه تحریک الکتریکی و پس ازآن، از نسخه فارسی آزمون یادگیری شنیداری-کلامی ری (Rey Auditory-Verbal Learning Test) استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج حاصله، در تمامی مراحل آزمون ری درگروه آزمایشی، بین میانگین امتیازات پس از تحریک الکتریکی درمقایسه با پیش از آن اختلاف معنی دار وجود داشت (05/0>P). هم چنین مقایسه میان امتیازات مراحل آزمون ری پس از تحریک الکتریکی در دوگروه آزمایشی و شاهد، حاکی از آن بودکه جز در مرحله یادآوری پس از مداخله که اختلاف معنی داری میان امتیازات دو گروه مشاهده نشد (075/0= P)، درسایر مراحل این آزمون، اختلاف میان نتایج گروه های آزمایشی و شاهد از لحاظ آماری معنی دار بود (05/0> P). استنتاج: تحریک الکتریکی جریان مستقیم آندی با تاثیر بر پتانسیل الکتریکی غشا سلول های عصبی در ناحیه خلفی جانبی قشر پیش پیشانی، منجر به افزایش فعالیت عصبی در ناحیه مذکور و در نتیجه بهبود عملکرد حافظه شنیداری-کلامی افراد می شود.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای از قشر حرکتی بر زمان واکنش و عملکرد فوتبالیست های ماهر است.روش پژوهش: تحقیق حاضر از نوع مطالعات نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون است. جامعۀ آماری پژوهش فوتبالیست های ماهر مرد استان تهران در سال 1401 بودند که 36 تن از آنها به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه تحریک قشر حرکتی اولیه (12 نفر)، تحریک ساختگی (12 نفر) و کنترل (12 نفر) تقسیم شدند. مداخلۀ تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بدین صورت بود که در تحریک قشر حرکتی اولیه الکترودها در آند C3 و کاتد Fp 2 قرار می گیرند. برای بررسی و تجزیه وتحلیل فرضیه های تحقیق، از آزمون تی همبسته و تحلیل کوواریانس به همراه آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. نرم افزار اس پی اس اس نسخۀ 22 جهت تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد میانگین زمان واکنش پس از تحریک الکتریکی در گروه tDCS قشر حرکتی از 71/58 ± 354/25 به 63/72 ± 256/41 هزارم ثانیه کاهش و میانگین عملکرد از 6/14 ± 46/00به 5/83 ± 68/41 افزایش یافته است که با توجه به سطح معنا داری 0/05 تفاوت معنا دار در زمان واکنش و عملکرد قابل مشاهده است (0/05>P ).نتیجه گیری: نتایج نشان داد که تحریک الکتریکی از قشر حرکتی اولیه بر زمان واکنش و عملکرد فوتبالیست های ماهر مؤثر است. از آنجا که پژوهش حاضر روی فوتبالیست های ماهر انجام گرفته است، پیشنهاد می شود تا حد امکان در تعمیم نتایج به فوتبالیست ها و ورزشکاران مبتدی احتیاط شود.

پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای (TDCS)بر بهبود سلامت روان زنان مطلقه مراجعه کننده به مراکز مشاوره انجام شد. روش پژوهش، نیمه آزمایشی و از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل زنان مطلقه بودند که به مراکز مشاوره شهر اردبیل مراجعه کردند. از بین آن ها30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش چک لیست نشانه های اختلالات روانی(R-90-SCL) بود. مداخله با استفاده از دستگاه تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بر روی اعضا گروه آزمایش به مدت 10 جلسه متوالی ( هر جلسه20 دقیقه) به صورت قرار گرفتن آند در قسمتF3 و کاتد در قسمت FP2 اجرا شد. داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد بین دو گروه آزمایش و گواه ازنظر سلامت روان و زیر مقیاس های آن ازجمله افسردگی، اضطراب، وسواس اجباری، پرخاشگری و روان پریشی تفاوت معناداری وجود دارد (001/0>P). وجود تفاوت معنادار سلامت روان زنان در گروه آزمایش با گروه کنترل در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری است. شاخص مجذور اتا (اندازه اثر) نشان دهنده اثربخشی بیش تر مداخله در متغیر سلامت روانی کل و مؤلفه های وسواس و افسردگی (80/0≥ Eta) و اثربخشی به نسبت کم تر در مؤلفه های روان پریشی و تصورات پارانوییدی (53/0≥ Eta) است. این نتایج حاکی از اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بر سلامت روان زنان مطلقه بود. درمجموع یافته های پژوهش نقش و اهمیت درمان TDCS را در بهبود سلامت روان متذکر می سازد.

1مقدمه: در حال حاضر به طور گسترده پذیرفته شده که فلج مغزی بسیار بیشتر از یک "اختلال در وضعیت و حرکت" است و اغلب با طیف گسترده­ای از اختلالات، مانند اختلالات شناختی، ارتباطی و حسی_ادراکی همراه است. لذا این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ­ای بر عملکردهای اجرایی کودکان مبتلا به فلج مغزی صورت گرفت. روش کار: مطالعۀ حاضر از نوع آزمایشی دو گروهی بود. شرکت ­کنندگان کودکان مبتلا به فلج مغزی 7 تا 18 سال ساکن شهر تهران بودند، 36 نفر به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش (tDCS) (هر گروه 18 نفر) جای­ دهی شدند. گروه آزمایش10 جلسه 20 دقیقه ­ای به صورت پنج بار در هفته به مدت 2 هفته tDCS دریافت کرد و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماندند. ارزیابی با استفاده از پرسشنامه کارکردهای اجرایی BRIEF فرم والدین انجام شد و داده ­ها با استفاده از آزمون واریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شد. یافته­ها: نتایج نشان داد در گروه آزمایش زیر مولفه بازداری (7/2±26/77)، انتقال توجه (61/1±21/54)، کنترل هیجان (6/1 20±/80)، آغازگری (35/2±16/77)، حافظه کاری (14/2±20/54)، سازمان­دهی (98/1±38/16) و نمره کل عملکرد اجرایی (73/92±3/170) بالاتر از گروه کنترل بوده است؛ این در حالی است که در زیر مولفه ­های برنامه ­ریزی (56/3±23/31) و کنترل (02/62±2/17) بود که این میزان از گروه کنترل پایین ­تر بوده است؛ با این وجود نتایج آزمون واریانس یک راهه نشان داد دو گروه به جز در زیرمولفه سازمان­دهی در سایر زیرمولفه­ ها با یکدیگر تفاوت معناداری نداشته­ اند (05/0≤P). نتیجه­گیری: این مطالعه نشان داد tDCS به عنوان یک وسیله کمکی برای توان­بخشی کودکان فلج مغزی چشم­ انداز کاربردی خوبی دارد و اگرچه نتایج بررسی­ های این مطالعه معنادار نبود در زمینه تاثیر   tDCSبر عملکردهای اجرایی شناختی کودکان مبتلا به فلج مغزی نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.

مقدمه: اعتیاد یک بیماری مزمن و پیشرونده است که با اختلال بدکارکردی و تغییرات در عملکرد سیستم عصبی همراه است. پیشرفت های جدید در تکنیک های غیرتهاجمی تحریک مغز، افق جدیدی را در این زمینه گشوده است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای (tDCS) بر کاهش ولع مصرف در افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد بود. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع فراتحلیل بود. جامعه آماری پژوهش شامل پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری، مطالعات چاپ شده در مجلات علمی و پژوهشی و پژوهش های نمایه شده توسط نویسندگان ایرانی خارج از کشور بود. پس از تعیین معیارهای ورود و خروج، مداخلات مبتنی بر تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای بر اختلال مصرف مواد بین سال های 2011 تا 2021 از پایگاه های داده ها انتخاب نموده و از میان آن ها، 18 مطالعه با 31 اندازه اثر برای تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شدند. مراحل فراتحلیل بر اساس روش فراتحلیل هویت و کرامر (2005) بود. یافته ها: نتایج نشان داد که اندازه اثر به دست آمده 0/74 بود. سطح معنی داری ترکیبی مطالعات نشان می دهد که اندازه اثر کل مطالعات تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای در تنظیم ولع مصرف در افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد معنی دار است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که اندازه اثر مداخلات مبتنی بر درمان تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای در کاهش ولع مصرف مواد بر اساس جدول تفسیر کوهن بالا است. بنابراین، استفاده از این رویکرد درمانی جدید به عنوان روشی موثر در کاهش ولع می تواند عملکرد افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد را بهبود بخشد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر تحریک آنودال جریان مستقیم فراجمجمه ای بر تعادل پویای مردان فعال پس از سه وهله اجرای تست وینگیت پایین تنه بود. 15 مرد سالم و فعال به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت نمودند. در سه مرحله حضور در آزمایشگاه، آزمودنی ها به صورت موازنۀ متقابل یکی از سه نوع تحریک مغزی شامل 1) تحریک آنودال M1، 2) تحریک آنودال DLPFC، و 3) تحریک شم را دریافت نمودند. در هر جلسه و قبل از اعمال تحریک مغزی تعادل پویای هر دوپا اندازه گیری شد. پس از اعمال تحریک مغزی، آزمودنی ها سه وهله تست وینگیت 30 ثانیه ای پایین تنه را انجام دادند. پس از اجرای وهله سوم، تعادل پویا مجدداً در هر دوپا اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که پس از اجرای سه وهله تست وینگیت پایین تنه در شرایط تحریک ناحیه M1 و DLPFC، امتیاز آزمون تعادل پویای پای راست به شکل معنی داری بیشتر از حالت تحریک شم بود (به ترتیب، 04/0 =p، 027/0 =p). همچنین، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که امتیاز تعادل پویای پای چپ نیز پس از اجرای سه وهله تست وینگیت به شکل معنی داری کاهش یافته بود (036/0 =p) اما بین سه شرایط در پس آزمون تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بر مبنای نتایج پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که تحریک آنودال نواحی M1 و DLPFC می تواند به عنوان یک استراتژی جهت کاهش آثار زیان بار ناشی از خستگی بر تعادل پویا مورد استفاده قرار گیرد. انجام مطالعات بیشتر برای شناخت مکانیسم های درگیر در این نتایج ضروری است.

تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای (tDCS) یک روش غیرتهاجمی تحریک مغزی است که نسبت به سایر تکنیک های تنظیم فعالیت عصبی، مقرون به صرفه و دارای کارکرد ساده ای است. با وجود امید بخش بودن این روش در درمان مشکلات و بیماری-های عصب شناختی و ارتقا عملکردهای شناختی هنوز سازوکار دقیق نحوه اثرگذاری این تحریک زیر آستانه ای مشخص نشده است. شناخت این سازوکار از این لحاظ حائز اهمیت است که به طراحی پروتکل و سیستم مناسب جهت دستیابی به اثر مطلوب از تحریک الکتریکی مغز کمک می نماید. هدف این مقاله، شناخت این سازوکار با رویکرد مدلسازی نورونی است. از آنجا که نتایج برخی از تحقیقات فیزیولوژیکی نشان داده اند که در اثر tDCS، نوسانات ناگهانی کلسیم مربوط به سیگنالینگ کلسیم سلول آستروسیت در مغز بروز پیدا می کند، در مدل پیشنهادی، این سلول هم در کنار نورون های اصلی و نورون های میانی در نظر گرفته شده است. هدف این مدل، شبیه سازی اثر tDCS بر روی فعالیت قشری مربوط به پتانسیل پاسخ برانگیخته (ERP) و مقایسه آن با نتایج واقعی در مطالعات آزمایشگاهی گذشته بر روی موش صحرایی است. نتایج نشان می دهد که این مدل می تواند تمام شواهد مطالعات آزمایشگاهی را شبیه سازی کند در صورتی که مدل صرفا نورونی پیشنهاد شده در مطالعات گذشته نتوانست تمام شواهد را شبیه سازی نماید.

مقدمه و اهداف: کنترل پاسچر و تعادل تقریباً برای تمام فعالیت های روزمره ضروری است. هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر تحریک فراجمجمه ای مخچه بر تعادل و عملکرد سیستم های حس پیکری، بینایی و دهلیزی در کنترل پاسچر سالمندان بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر تجربی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون بود. جامعه آماری آن کلیه سالمندان مراجعه کننده به مرکز جامع توانبخشی جمعیت هلال احمر شهر تهران بودند که از بین آنها تعداد 20 نفر سالمند 60 الی 75 ساله از هر دو جنس زن و مرد بر اساس معیارهای ورود و با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه 10 نفری تجربی و کنترل قرار داده شدند. پس از اندازه گیری اولیه متغیرهای پایداری پاسچر و عملکرد سیستم های حسی توسط دستگاه پاسچروگرافی، مخچه شرکت کنندگان هر دو گروه تجربی و کنترل، پنج جلسه بیست دقیقه ای با جریان مستقیم الکتریکی دو میلی آمپری واقعی و شم تحریک شد. گروه تجربی درمان بیست دقیقه ای و گروه کنترل جلسات شم داشته اند. در هر جلسه، بلافاصله پس از تحریک، شرکت کنندگان هر دو گروه به مدت نیم ساعت تمرینات تعادلی روی دستگاه هوبر انجام دادند. پس از اتمام پنج جلسه، متغیرها مجدداً اندازه گیری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون شاپیرو-ویلک، آزمون لون، همگنی شیب خط رگرسیون و آزمون تحلیل کوواریانس (مانکووا و آنکووا) استفاده شد. یافته ها: نتایج تحقیق حاضر حاکی از تاثیر معنادار تحریک مخچه با جریان مستقیم الکتریکی بر متغیرهای پایداری کنترل پاسچر در وضعیت حسی دوم با چشم های بسته و سطح اتکای ثابت (036/0=p) و وضعیت حسی پنجم با چشم های بسته و سطح اتکا متحرک (034/0=p) بود. همچنین تحریک الکتریکی مخچه توانایی سالمندان گروه تجربی در استفاده از دروندادهای حس دهلیزی را افزایش داده است (014/0=p)، ولی بر توانایی استفاده از دروندادهای حس پیکری و حس بینایی تاثیر معنادار نداشته است (05/0

مقدمه: امروزه بدکارکردی عملکردهای اجرائی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم موضوعی بحث برانگیزی است. لذا این پژوهش با هدف اثربخشی تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای بر عملکردهای اجرائی کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان 10 تا 12 ساله مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بود که در سال های 1401-1400 به مراکز درمانی و کلینیک های شهرستان شاهین دژ و بوکان مراجعه کرده بودند. تعداد 30 کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم به طور هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه (15 نفر گروه آزمایش تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای و 15 نفر گروه کنترل) جایگزین شدند. آزمودنی های گروه تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای به مدت 10 دقیقه تحت جریان مستقیم آندی روی سر، قرار گرفتند. ابزارهای تحقیق شامل مقیاس تشخیص اوتیسم گیلیام، آزمون مرتب سازی کارت های ویسکانسین، آزمون استروپ، خرده آزمون حافظه عددی آزمون وکسلر، آزمون آندره ری و آزمون عملکرد پیوسته بود. برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای، عملکردهای اجرائی (انعطاف پذیری شناختی، بازداری پاسخ، حافظه کاری، برنامه ریزی سازمانی و توجه پایدار) را به طور قابل توجهی بهبود بخشید. نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گرفت که تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای، مکمل سودمندی برای بهبود و تقویت عملکردهای اجرائی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم است.

این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان فراشناختی با تحریک جریان مستقیم، روان درمانی غنی نشده با تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای و روان درمانی به تنهائی(درمان فراشناختی) بر الگوی امواج مغزی افراد مبتلا به افسردگی اساسی انجام گردید. روش کار روش این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش بیماران سرپایی زن و مرد با دامنه سنی 20 تا 60 سال با تشخیص اولیه افسردگی اساسی مبتلا به یک دوره منفرد یا مکرر(مدت زمان 4 هفته)، مطابق با معیارهای DSM-5 بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در چهار گروه آزمایشی و گروه کنترل قرار گرفتند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه افسردگی بک و برای ثبت فعالیت قشر پیش پیشانی(PFC)از دستگاه ثبت الکتروانسفالوگرافی استفاده گردید. مداخله به صورت گروهی در 10جلسه آموزشی 90 دقیقه ای برای آزمودنیهای گروه آزمایش اجرا گردید و افراد گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری و آنالیز واریانس برای اندازه های تکراری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد مداخلات اثر معناداری بر بهبود الگوی امواج مغزی افراد افسرده داشته است(05/0P<)و تاثیر آموزش روان درمانی غنی شده با تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای بیشتر می باشد و این اثر در طول دوره نیز پایدار بوده است. بنابراین می توان از آموزش روان درمانی غنی شده با تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای به عنوان یک ابزار کارآمد و پایا برای کاهش افسردگی و بهبود فرکانسهای مغزی در بیماران افسرده بهره جست.